Đức Thánh cha Lêô XIV cử hành Thánh lễ đầu tiên cầu cho việc “bảo vệ công trình tạo dựng” tại Làng Laudato Si’, Castel Gandolfo

WHĐ (10/7/2025) – Một bước đi lịch sử kết hợp Phụng vụ và cam kết Sinh thái.

Đức Thánh cha Lêô XIV đã chủ sự Thánh lễ đầu tiên cầu cho việc “bảo vệ công trình tạo dựng” vào sáng thứ Tư tại Làng Laudato Si’, một không gian giáo dục và huấn luyện về sinh thái toàn diện nằm trong khu vườn của phủ Giáo hoàng Castel Gandolfo. Thánh lễ này đánh dấu sự ra mắt mẫu nghi thức phụng vụ mới vừa được phê chuẩn cho Sách Lễ Rôma, nhằm dâng lên Thiên Chúa lời khẩn cầu cho việc bảo vệ công trình tạo dựng và sự hoán cải sinh thái của nhân loại.

Khung cảnh thiên nhiên của Làng Laudato Si’, được Đức Thánh cha mô tả là như một “thánh đường lộ thiên” đích thực, trở thành nơi cử hành Thánh Thể, với sự tham dự của các nhân viên trung tâm và nhiều gia đình. Phụng vụ gồm có các bài đọc nhấn mạnh mối tương quan giữa Thiên Chúa và công trình tạo dựng của Ngài, như các đoạn trích từ sách Khôn ngoan, Thư gửi tín hữu Côlôsê và Tin mừng theo Thánh Matthêu.

Trong bài giảng, Đức Lêô XIV cảnh báo về hậu quả của các thiên tai và những hiện tượng thời tiết cực đoan đang ngày càng ảnh hưởng đến nhiều người hơn, đặc biệt là những người nghèo khổ nhất. Đức Thánh cha kêu gọi một “sự hoán cải tâm hồn” giúp chúng ta nhận ra vẻ đẹp và sự mong manh của thế giới, mời gọi mọi người áp dụng một lối sống có trách nhiệm hơn, tôn trọng ngôi nhà chung của chúng ta. Ngài cũng nhấn mạnh rằng chỉ có “cái nhìn chiêm niệm” mới cho phép chúng ta khám phá trong công trình tạo dựng một sự phản chiếu tình yêu của Thiên Chúa, từ đó nuôi dưỡng các mối tương quan lành mạnh với tha nhân và với thiên nhiên.

“Thánh lễ cầu cho việc chăm sóc công trình tạo dựng” đã chính thức được đưa vào lịch phụng vụ bằng một sắc lệnh ngày 8 tháng Sáu và được Bộ Phụng tự công bố vào ngày 3 tháng Bảy. Với hình thức mới này, Giáo hội Công giáo đưa ra một khuôn khổ phụng vụ để cầu nguyện cho những thách thức sinh thái của thế giới hôm nay, tiếp nối với Tông huấn Laudato Si’ của Đức Thánh cha Phanxicô.

Đức Lêô XIV tái khẳng định lời kêu gọi hãy lắng nghe tiếng kêu của trái đất và tiếng kêu của người nghèo, nhắc nhở rằng hai điều này không thể tách rời nhau. Ngài khuyến khích cộng đoàn Kitô hữu trở thành kiến trúc sư của sự hòa giải giữa con người và môi trường, noi gương Thánh Phanxicô Assisi.

Với sáng kiến này, Đức Thánh cha củng cố cam kết sinh thái của Giáo hội, kết hợp việc cầu nguyện, đào tạo và hành động cụ thể để chăm sóc công trình tạo dựng. Sau đây là toàn văn bài giảng của Đức Thánh cha Lêô XIV:

THÁNH LỄ CẦU NGUYỆN CHO VIỆC CHĂM SÓC CÔNG TRÌNH TẠO DỰNG

BÀI GIẢNG CỦA ĐỨC THÁNH CHA LÊÔ XIV

Làng Laudato si’ (Castel Gandolfo)

Thứ Tư, 09 tháng Bảy, 2025

Vào ngày đẹp trời hôm nay, trước hết, tôi muốn mời gọi tất cả mọi người, bắt đầu từ chính tôi, trải nghiệm điều chúng ta đang cử hành trong vẻ đẹp của một nhà thờ mà chúng ta có thể gọi là “tự nhiên”, với cây cỏ và biết bao thành phần của công trình tạo dựng đã quy tụ chúng ta tại đây để cử hành Thánh lễ, nghĩa là dâng lời tạ ơn Chúa.

Có rất nhiều lý do để dâng lời tạ ơn Chúa trong Thánh lễ này: Đây có thể là cử hành đầu tiên với thể thức mới của Thánh lễ cầu nguyện cho việc bảo vệ công trình tạo dựng, đây cũng là thành quả công việc của một số Thánh bộ của Vatican.

Cá nhân tôi, tôi cảm ơn rất nhiều anh chị em hiện diện nơi đây đã làm việc về vấn đề này cho phụng vụ. Như anh chị em biết, phụng vụ đại diện cho sự sống, và anh chị em là sự sống của Trung tâm Laudato Si’ này. Tôi muốn nhân dịp này cảm ơn anh chị em vì tất cả những gì anh chị em làm, theo nguồn cảm hứng tuyệt vời của Đức Thánh cha Phanxicô, người đã tặng không gian nhỏ bé này, khu vườn này, để tiếp tục sứ mệnh rất quan trọng nhằm tiếp tục nhắc nhở chúng ta, mười năm sau khi Tông huấn Laudato Si’ được công bố, về sự cần thiết phải chăm sóc công trình tạo dựng, ngôi nhà chung của chúng ta.

Chúng ta đang ở đây như trong các nhà thờ cổ xưa thời sơ khai, nơi người ta phải đi qua giếng rửa tội để vào nhà thờ. Chắc tôi không muốn được rửa tội trong hồ nước này… nhưng tính biểu tượng của việc đi qua nước, được thanh tẩy khỏi tội lỗi và những yếu đuối của chúng ta để bước vào mầu nhiệm lớn lao của Giáo hội, là điều chúng ta cũng đang sống hôm nay. Đầu Lễ, chúng ta đã cầu nguyện cho sự hoán cải, sự hoán cải của chúng ta. Tôi muốn nói thêm rằng chúng ta phải cầu nguyện cho sự hoán cải của rất nhiều người, trong và ngoài Giáo hội, những người vẫn chưa nhận ra tính khẩn thiết của việc chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta.

Chúng ta chứng kiến quá nhiều thảm họa thiên nhiên trên khắp thế giới, gần như mỗi ngày, ở rất nhiều nơi và quốc gia, phần nào là hậu quả do những sự thái quá và lối sống của con người. Đó là lý do tại sao chúng ta phải tự vấn mình rằng chúng ta có đang trải nghiệm sự hoán cải này hay không. Chúng ta rất cần điều đó!

Tôi cũng đã chuẩn bị sẵn một bài giảng, mà tôi sẽ chia sẻ ngay bây giờ. Tôi mong anh chị em kiên nhẫn một chút: Nó có một số điểm sẽ giúp chúng ta tiếp tục suy tư trong sáng nay, chia sẻ khoảnh khắc thân thương và yên bình này, trong một thế giới đang bốc cháy, do sự nóng lên toàn cầu và do các cuộc xung đột vũ trang. Điều này làm cho sứ điệp của Đức Thánh cha Phanxicô trong các Thông điệp Laudato Si’ và Fratelli tutti càng trở nên phù hợp hơn. Chúng ta có thể nhận ra chính mình trong đoạn Tin mừng mà chúng ta vừa nghe, nhìn thấy nỗi sợ hãi của các môn đệ trong cơn bão tố, nỗi sợ hãi mà một phần lớn nhân loại cũng đang trải qua. Nhưng, giữa lòng Năm thánh, chúng ta tuyên xưng – và chúng ta có thể lặp lại nhiều lần – có niềm hy vọng! Chúng ta tìm thấy niềm hy vọng đó trong Chúa Giêsu. Người vẫn tiếp tục làm yên cơn bão. Quyền năng của Người không hủy diệt, mà tạo dựng; không phá hủy, mà ban sự sống mới. Và chúng ta cũng tự hỏi: “Ông này là người thế nào mà cả đến gió và biển cũng tuân lệnh?” (Mt 8:27).

Sự kinh ngạc thể hiện trong câu hỏi này là bước đầu tiên dẫn chúng ta vượt qua nỗi sợ hãi. Chúa Giêsu đã sống và cầu nguyện trên bờ biển Galilê. Ở đó, Người đã gọi các môn đệ đầu tiên đến nơi sống và làm việc của họ. Những dụ ngôn mà Người dùng để công bố Nước Thiên Chúa cho thấy một mối liên hệ sâu sắc với đất đai, với những dòng nước, với nhịp điệu của các mùa màng, và với đời sống của các loài thọ tạo.

Thánh sử Mátthêu mô tả cơn bão tố như một “trận động đất” (ngài dùng từ seismós), cùng một từ ngài dùng để nói về cơn địa chấn khi Chúa Giêsu chịu chết và vào buổi sáng phục sinh của Người. Trong cơn chấn động này, Đức Kitô trỗi dậy, Người đứng dậy: ở đây Tin Mừng cho chúng ta thấy Chúa Kitô Phục sinh, hiện diện trong lịch sử đầy biến động của chúng ta. Lời ngăm đe mà Chúa Giêsu nói với gió và biển biểu lộ quyền năng ban sự sống và cứu độ của Người, vượt thắng những sức mạnh mà trước đó các thọ tạo cảm thấy bất lực.

Vậy chúng ta một lần nữa hãy tự hỏi: “Ông này là người thế nào mà cả đến gió và biển cũng tuân lệnh?” (Mt 8:27). Bài thánh ca trong Thư gửi tín hữu Côlôsê mà chúng ta vừa nghe dường như trả lời câu hỏi đó: “Người là hình ảnh Thiên Chúa vô hình, là trưởng tử sinh ra trước mọi loài thọ tạo, vì trong Người, muôn vật được tạo thành trên trời cùng dưới đất” (Cl 1:15-16). Ngày hôm đó, giữa cơn bão tố, các môn đệ vẫn chưa thể tuyên xưng sự hiểu biết này về Chúa Giêsu. Nhưng hôm nay, trong đức tin chúng ta đã được lãnh nhận, chúng ta có thể tiếp tục: “Người cũng là đầu của thân thể, nghĩa là đầu của Hội thánh; Người là khởi nguyên, là trưởng tử trong số những người từ cõi chết sống lại, để trong mọi sự Người đứng hàng đầu” (c. 18). Đây là những lời ràng buộc chúng ta suốt dòng lịch sử, biến chúng ta trở thành một thân thể sống động, mà Đầu là Đức Kitô. Sứ mạng của chúng ta là bảo vệ công trình tạo dựng, mang đến cho công trình đó sự bình an và hòa giải, chính là sứ mạng của Chúa: sứ mạng Người đã trao lại cho chúng ta. Chúng ta nghe thấy tiếng kêu của trái đất, chúng ta nghe thấy tiếng kêu của người nghèo, vì tiếng kêu đó đã chạm đến trái tim Thiên Chúa. Sự phẫn nộ của chúng ta là sự phẫn nộ của Người, công việc của chúng ta là công việc của Người.

Bài ca của tác giả Thánh vịnh truyền cảm hứng cho chúng ta: “Tiếng Chúa rền vang trên sóng nước; Thiên Chúa hiển vinh cho sấm nổ ầm ầm, Chúa ngự trên nước lũ mênh mông. Tiếng Chúa thật hùng mạnh, tiếng Chúa thật uy nghiêm” (Tv 29:3-4). Tiếng này ràng buộc Giáo hội vào vai trò ngôn sứ, ngay cả khi nó đòi hỏi sự táo bạo phải chống lại quyền lực hủy diệt của các ông hoàng thế gian này. Giao ước không thể phá vỡ giữa Đấng Tạo Hóa và các thụ tạo thúc đẩy tâm trí và nỗ lực của chúng ta biến ác thành thiện, bất công thành công bình, và tham lam thành hiệp thông.

Với tình yêu vô biên, Thiên Chúa duy nhất đã tạo dựng nên muôn loài, ban cho chúng ta sự sống: đây là lý do tại sao Thánh Phanxicô Assisi gọi các thụ tạo là anh em, là chị em, là mẹ. Chỉ có cái nhìn chiêm niệm mới có thể thay đổi mối tương quan của chúng ta với vạn vật và giải thoát chúng ta khỏi cuộc khủng hoảng sinh thái, là hệ quả của sự đổ vỡ trong mối tương quan với Thiên Chúa, với tha nhân, và với trái đất, do tội lỗi gây nên (x. Đức Thánh cha Phanxicô, Tông huấn Laudato Si’, số 66).

Anh chị em thân mến, Làng Laudato Si’, nơi chúng ta đang ở đây, nhằm mục đích trở thành một “phòng thí nghiệm”, theo trực giác của Đức Giáo hoàng Phanxicô, nơi chúng ta có thể sống sự hòa hợp với công trình tạo dựng, điều mang lại cho chúng ta sự chữa lành và hòa giải, phát triển những cách thức mới và hiệu quả để bảo vệ thiên nhiên được giao phó cho chúng ta. Xin gửi đến anh chị em, những người dấn thân hiện dự án này, những lời cầu nguyện và sự khích lệ của tôi.

Thánh lễ mà chúng ta đang cử hành mang lại ý nghĩa và nâng đỡ cho công việc của chúng ta. Như Đức Thánh cha Phanxicô viết: “Trong Thánh Thể, mọi loài thụ tạo đạt đến đỉnh điểm giá trị của mình. Ân sủng, vốn luôn hướng tới việc biểu lộ ra cách hữu hình, tìm được sự diễn tả tuyệt vời khi chính Thiên Chúa, Đấng đã trở thành người phàm, trở nên của ăn cho các thọ tạo của Ngài. Thiên Chúa, trong đỉnh cao của mầu nhiệm Nhập thể, đã đến với chúng ta trong sự mật thiết, qua một mảnh vật chất đơn sơ. Không phải từ trên cao, nhưng từ trong lòng thế giới, Ngài đến để chúng ta có thể tìm thấy Ngài trong thế giới của chúng ta (Đức Thánh cha Phanxicô, Laudato si’, 236). Từ nơi đây, tôi muốn kết thúc những dòng suy tư này, trao phó cho anh chị em những lời mà Thánh Augustinô, trong các trang cuối của quyển Tự Thú (Confessions), đã liên kết vạn vật và con người trong một lời ngợi khen vũ trụ: “Các công trình của Chúa ngợi khen Chúa để chúng con yêu mến Ngài, và chúng con yêu mến Chúa để các công trình của Ngài ngợi khen Ngài” (Confessions, XIII, 33, 48). Ước mong đây là sự hòa hợp mà chúng ta lan tỏa cho toàn thế giới.

Tri Khoan

Chuyển ngữ từ: exaudi